Overlijdensrisicoverzekering: ooit verplicht bij je hypotheek, nu misschien overbodig
Bij het afsluiten van een hypotheek eist de bank regelmatig een overlijdensrisicoverzekering (ORV) als zekerheid. Mocht één van de aanvragers overlijden, dan zorgt de verzekeraar voor aflossing (of een deel van de aflossing) van de hypotheek, zodat nabestaanden niet met te hoge woonlasten blijven zitten. Voor veel mensen is een ORV jarenlang een vast kostenplaatje dat automatisch wordt afgeschreven. Maar wat als je woning nu flink in waarde is gestegen, of als de hypotheek grotendeels is afgelost? Is die ORV dan nog echt nodig, of betaal je voor iets dat je niet meer gebruikt?
In dit artikel lees je wanneer de noodzaak vervalt, wat je kunt doen om te checken of je ORV nog zin heeft en hoe je kunt besparen door de verzekering aan te passen of op te zeggen.
Wat is een overlijdensrisicoverzekering (ORV)?
Een overlijdensrisicoverzekering biedt nabestaanden financiële bescherming als jij (of je partner) tijdens de looptijd van de verzekering overlijdt. Bij een hypotheek stellen banken dit vaak verplicht om hun risico te beperken. De verzekeraar keert dan (een deel van) het verzekerde bedrag uit, waarmee de hypotheek (deels) kan worden afgelost. Zo voorkom je dat de overgebleven partner de lasten niet meer kan dragen en gedwongen moet verhuizen.
Waarom was een overlijdensrisicoverzekering vaak verplicht?
Vooral bij hoge hypotheekbedragen en weinig eigen vermogen vond de bank het belangrijk dat er een veiligheidsnet was. Gaat één van de kostwinners plotseling wegvallen, dan dreigt al snel betalingsproblemen. Een ORV hielp om die onzekerheid in te dammen. Over de jaren heen is die verplichting bij sommige hypotheekvormen steeds minder streng geworden. Maar veel mensen die al jarenlang een hypotheek hebben, betalen nog steeds trouw hun ORV-premie, vaak zonder erover na te denken of dat nog nodig is.
Wanneer vervalt de noodzaak voor een ORV?
Niet elke overlijdensrisicoverzekering is permanent nuttig. Situaties waarin de behoefte aan een ORV verandert:
- Overwaarde in de woning
Is de woning door de jaren heen flink in waarde gestegen, dan is je onderpand automatisch meer waard geworden. De bank loopt minder risico omdat de schuld/waarde-verhouding is gedaald. - Grotendeels afgeloste hypotheek
Heb je een flink deel van je hypotheek afgelost, dan is het resterende bedrag relatief laag. De financiële impact voor de achterblijvende partner is minder groot als één van jullie er niet meer is. - Gewijzigde gezinssituatie
Kinderen de deur uit? Of juist extra inkomstenbronnen opgebouwd? De oorspronkelijke reden voor de ORV (bescherming van het gezin) kan dan zijn weggevallen of veranderd. - Nieuwe wet- en regelgeving
Sommige banken versoepelen hun eisen of bieden nieuwe hypotheekvormen waarbij een ORV niet langer vereist is. - Eigen vermogen of spaarbuffer
Misschien ben je er financieel op vooruitgegaan en kun je eventuele extra lasten nu zelf dragen als de ander wegvalt.
In al deze gevallen kan de noodzaak van de ORV vervagen. Toch laten veel mensen hun verzekering doorlopen, vaak omdat ze zich niet realiseren dat de situatie is veranderd.
Informatieplicht: waarom word je niet gewaarschuwd?
Banken en tussenpersonen hebben officieel een informatieplicht. Dat wil zeggen dat ze je moeten informeren over belangrijke wijzigingen of updates die invloed kunnen hebben op je verzekering. In de praktijk gebeurt dat echter niet altijd. Vaak heeft de bank er geen financieel belang bij om je te vertellen dat je de ORV kunt opzeggen. Tussenpersonen sturen soms wel algemene nieuwsbrieven of jaarlijkse overzichten, maar veel mensen lezen die vluchtig of slaan ze over.
Het is dus vooral aan jouzelf om te checken of de ORV nog relevant is. Die bewustwording kan een flink bedrag schelen, want ORV-premies kunnen jaarlijks in de honderden euro’s lopen.
Hoe check je of jouw ORV nog nodig is?
- Bekijk de huidige hypotheeksituatie
Wat is je openstaande hypotheekschuld en hoe verhoudt die zich tot de huidige marktwaarde van je huis? - Bereken de risico’s
Wat gebeurt er als jij (of je partner) overlijdt? Zijn de nabestaanden in staat de lasten te dragen of is er een te groot gat? - Check de voorwaarden
Misschien is de ORV nog wel verplicht gesteld voor de looptijd van je hypotheek. Of misschien had je de ORV in een pakket met rentevoordelen, kijk of die rentevoordelen vervallen als je de ORV stopt. - Raadpleeg je tussenpersoon of adviseur
Vraag of ze een herberekening kunnen maken. De adviseur kan beoordelen of het (gedeeltelijk) opzeggen of verlagen van de verzekering verstandig is.
ORV opzeggen of aanpassen: hoe doe je dat?
- Opzeggen: Controleer eerst je polisvoorwaarden. Sommige verzekeraars hanteren een bepaalde opzegtermijn. Meestal schrijf je een brief of mail waarin je aangeeft per wanneer je wilt stoppen.
- Aanpassen: Als je de verzekering niet volledig wilt beëindigen, kun je ook kiezen voor een lagere dekking. Zo blijft er toch een vangnet, maar betaal je minder premie.
- Renteaftrek: Bij sommige hypotheekvormen is de ORV-premie (deels) gekoppeld aan de renteaftrek. Laat je goed informeren of opzeggen geen fiscale nadelige gevolgen heeft.
Wat bespaar je gemiddeld?
De premiekosten voor een ORV kunnen behoorlijk verschillen per persoon, afhankelijk van leeftijd, verzekerd bedrag, looptijd en gezondheid. Gemiddeld liggen de maandelijkse kosten al snel tussen de 10 en 30 euro per persoon. Op jaarbasis is dat zo 120 tot 360 euro die je mogelijk bespaart door (gedeeltelijk) op te zeggen. Voor stellen kunnen de kosten dubbel tellen. Over de resterende looptijd van de hypotheek kan dat in de duizenden euro’s lopen.
Check jouw situatie
Een overlijdensrisicoverzekering was vroeger vaak onmisbaar om een hypotheek te kunnen krijgen. Maar nu je hypotheek (gedeeltelijk) is afgelost, je woning in waarde is gestegen of je financiële situatie anders is, kan het zijn dat de ORV niet langer noodzakelijk is. Toch blijft de premie vaak doorlopen, terwijl een adviseur of bank niet altijd actief wijst op het vervallen van de noodzaak.
Door zelf te controleren of de dekking nog in verhouding staat tot je risico’s, kun je wellicht een aanzienlijke besparing realiseren. Je kunt de ORV (gedeeltelijk) opzeggen of aanpassen, maar let daarbij wel op mogelijke verplichtingen vanuit de hypotheek en de fiscale consequenties. Een kort gesprek met je financieel adviseur kan veel helderheid brengen—anders blijf je misschien voor iets betalen dat al lang niet meer nodig is.