Al enige tijd heeft het kabinet het over een prijsplafond voor energie. Een jaarlijks prijsplafond voor gas en stroom. Dit betekent dat als je in een jaar minder dan 1.200 kuub gas verbruikt, je dan “slechts” 1,45 euro inclusief belastingen per kuub gas gaat betalen. Op dit moment is dat nog rond de 3 euro per kuub, dus dat scheelt behoorlijk. Het jaarlijkse prijsplafond voor stroom is 2.900 kWh. Als je minder dan die 2900 kWh op jaarbasis verbruikt, betaal je 40 cent inclusief belastingen per kWh.
Onlangs is bekend geworden, dat het plafond niet jaarlijks wordt berekend, maar dat je eigenlijk per jaar twee keer een prijsplafond hebt, namelijk eentje voor je jaarlijkse eindafrekening en eentje na je jaarlijkse eindafrekening. Dus als je jaarlijkse eindafrekening bijvoorbeeld in 1 maart is, dan heb je een prijsplafond tot 1 maart en eentje vanaf 1 maart. De enige uitzondering is als je jaarafrekening precies over de periode van 1 januari tot en met 31 december gaat, maar in de praktijk komt dat heel weinig voor.
Hoe werkt het Prijsplafond Energie precies?
Het prijsplafond van 1200 kuub gas en 2900 kWh stroom is verdeeld over alle dagen van het jaar, dus 365 dagen. Hierbij wordt rekening gehouden met wat er gemiddeld aan gas en stroom in Nederland op elke dag van het jaar wordt verbruikt. In de praktijk betekent het, dat je op een dag in de winter een hoger plafond op gas hebt, dan op een dag in de zomer, omdat er in de winter meer gas wordt verbruikt dan in de zomer. Vervolgens worden al die dagwaarden bij elkaar opgeteld en heb je het verbruiksplafond voor energie.
Stel dat jouw raakkening op 1 maart komt. Dan zal jouw energiemaatschappij op basis van die dagelijkse verbruik-plafonds uitrekenen wat je hebt verbruikt van 1 januari tot 1 maart, toen het prijsplafond inging en het tarief 1,45 euro was, en hoeveel van je jaarafrekening je hebt verbruikt in de periode van 1 maart tot en met 31 december 2022 en dat berekenen aan de hand van de markttarieven die in die periode golden. Vervolgens wordt er na 1 maart 2023 weer hetzelfde gedaan.
Op die manier krijg je dus twee verbruiksplafonds, namelijk eentje van 410 kuub gas van 1 januari tot 1 maart en eentje van 790 kuub voor de rest van het komende jaar. Het verbruiksplafond voor stroom is dan opgedeeld in 620 kWh tot 1 maart en 2280 kWh vanaf 1 maart tot en met 31 december.
Wat betekent dat financieel?
Het kabinet verwacht dat het grootste gedeelte van de mensen hier geen nadeel van zal ondervinden. Als je namelijk in het eerste gedeelte onder het plafond blijft, zal dat in het tweede gedeelte over het algemeen ook zo zijn. Datzelfde geldt voor als je er overheen gaat, dan zal dat in de meeste gevallen ook in beide gedeeltes het geval zijn. De enige uitzondering is als jouw verbruik sterk afwijkt van het Nederlandse gemiddelde.
Stel dat je op 1 juni jouw jaarafrekening krijgt en dat je in de zomer meer stroom verbruikt dan de gemiddelde huishouden in Nederland omdat je een airco hebt, dan kan dat in de praktijk betekenen dan je in het eerste gedeelte, dus voor 1 juni, onder het plafond blijft, maar dat je na 1 juni boven het plafond uitkomt. Je kunt echter de ruimte die je in de eerste periode over had, dus voor 1 juni, niet meenemen naar de tweede periode. In de praktijk betekent dat dan, dat je nu niet de volle 2900 kWh van het gesubsidieerde tarief van 40 cent benut. Dat dat als je meer verbruikt dan het energieplafond in die periode, dat je dus fors hogere marktprijzen gaat betalen voor het gedeelte boven het plafond.
Waarom is er geen jaarplafond?
Volgens het kabinet moet er met deze dagelijkse berekening van het verbruiksplafond worden gerekend, voor het geval iemand gedurende het jaar van energieleverancier gaat wisselen. Door deze manier van berekenen kunnen beide energiemaatschappijen, de huidige en de nieuwe, precies berekenen welk gedeelte van het plafond precies is verbruikt en welk gedeelte er voor de rest van het jaar nog over is. Volgens het kabinet zou je niet van energiemaatschappij kunnen veranderen, als die berekening niet op dagbasis zou plaatsvinden.
En als je niet van energieleveranciers wisselt?
Heb je een slimme meter, dan zou het mogelijk moeten zijn om op 31 december, precies om middernacht, vast te kunnen stellen wat de meterstand op dat moment is, precies dan wanneer het prijsplafond officieel ingaat. Heb je geen slimme meter, dan zou je een foto moeten maken van jouw meterstand op dat moment en een jaar later precies op dat moment ook weer om exact te kunnen bepalen of je wel of niet onder het plafond bent gebleven.
Volgens het kabinet hebben energieleveranciers aangegeven dat het op die manier niet werkt, omdat hun systemen zijn ingericht op jaarrekeningen en de begin- en einddatum kunnen daarom bij iedereen weer op een andere dag in het jaar vallen. Bij de jaarafrekening berekent de energieleverancier hoeveel energie je daadwerkelijk hebt verbruikt en of je maandelijkse voorschot voldoende was, dus of je geld terugkrijgt of nog geld bij moet betalen. Deze systemen kunnen volgens de energieleveranciers een prijsplafond over een heel kalenderjaar, dus van 1 januari tot en met 31 december, niet verwerken.
Hoe kun je je prijsplafond controleren?
Volgens het kabinet zullen zo’n 60 procent van de Nederlandse huishoudens, dat is omgerekend zo’n 4,9 miljoen huishoudens, onder de prijsplafond blijven. Dat houdt in dat die dus volledig zullen profiteren van deze vaste tarieven voor gas en stroom. Maar dit systeem maakt het echter niet eenvoudig. Om het toch inzichtelijk(er) te maken, zijn energieleveranciers bezig met het ontwikkelen van apps, waarmee je elke maand precies kunt zien of je onder het plafond of juist erboven zit. De vraag is echter of die apps allemaal op 1 januari klaar zullen zijn.
Hoe werkt het prijsplafond in de praktijk?
Je moet er dus goed rekening mee houden dat je in de koude maanden januari, februari en maart niet zomaar even ‘extra’ kunt stoken, omdat je dat in de lente en zomer weer zou kunnen inhalen door het dan extra zuinig aan te doen. Dat werkt dus niet zo, je kunt zoals gezegd niet een deel opsparen en meenemen naar een andere periode. Als je eindafrekening bijvoorbeeld in maart valt, dan geldt voor de periode tot maart het eerste deel van het prijsplafond. Heb je dus in die periode meer verbruikt dan het vastgestelde plafond, dan zul je extra moeten betalen over die periode. Voor alles wat boven het plafond valt, betaal je de huidige, veel hogere marktprijzen. Voor de periode na de eindafrekening wordt het vervolgens weer opnieuw berekend. Je kunt dus niet de verbruiken uitsmeren over heel 2023.